Uzay yürüyüşü: Astronotların uzayda zorlu adımlara hazırlanma süreci
Dünya’dan yaklaşık 400 kilometre yükseklikte yörüngede hareket eden ISS, astronotlara ev sahipliği yapıyor.
İstasyondaki astronotlar birçok alanda deneyler yaparak çevrelerinin etkilerini gözlemleme fırsatı buluyor.
Astronotların uzaydaki görevleri sadece iç ortamla sınırlı değildir. Zaman zaman ISS’nin dışında da nefes kesen anlara tanık oluyorlar.
Uzay yürüyüşü yapan astronotlar, deneylerden bakım ve onarıma kadar birçok işlemi gerçekleştiriyor.
Araç dışı aktivite (EVA) olarak da bilinen uzay yürüyüşü birkaç adımdan oluşur:
Hazırlık aşaması
Astronotlar, uzayda yaşam desteği, bağlantı ve savunma sağlayan Araç Dışı Hareketlilik Birimleri (EMU’lar) olarak bilinen uzay kıyafetleri giyerler.
Astronotlar, uzay istasyonunda hava basıncının uzay basıncına uyacak şekilde ayarlandığı küçük bir oda olan hava kilidine doğru hareket eder.
Hava kilidinin basıncı, bir vakum oluşturacak şekilde azaltılarak astronotların güvenli bir şekilde uzaya yükselmesine olanak sağlanır.
Hava kilidinden çıkış
Dış hava kilidi kapağı açılır ve astronotlar teker teker istasyondan çıkar.
Astronotlar, kazara istasyondan uzaklaşmayı önlemek için uzay istasyonuna ip benzeri bir yapıyla bağlanır. Bu halatlar astronotların uzayda uçmasını engelliyor.
Acil durumlar için jet yakıtlı sırt çantası
NASA’nın resmi internet sitesinde yer alan bilgiye göre astronotların uzay yürüyüşleri sırasında güvende kalmalarının bir diğer yolu ise sırt çantası gibi giyilen SAFER kullanımından geçiyor.
SAFER, araç dışı aktivite kurtarma için kolaylaştırılmış yardım anlamına gelir.
Sırt çantasına benzeyen bu yapı, astronotun uzayda hareket etmesini sağlayacak jet iticilere sahip. Astronotun istasyonla teması kesilip uzaya gitmesi durumunda, küçük bir “joystick” ile kontrol edilen SAFER, istasyona geri dönüşe yardımcı olur.
Uzay ortamındaki çalışmalar
Astronotlar istasyonun dışında, ekipmanın onarımı ve bakımı, deneyler yapmak ve yeni teknolojileri test etmek de dahil olmak üzere çeşitli görevler yerine getiriyorlar.
Astronotlar uzayda kullanıma uygun, özel olarak tasarlanmış alet ve ekipmanlar kullanırlar.
İletişim kurma
Uzay yürüyüşü boyunca astronotlar, ilerlemeleri hakkında güncellemeler sağlamak ve talimatlar almak için Dünya’daki görev kontrolüyle bağlantı kurar.
manevra kabiliyeti
Astronotlar kendilerini hareket ettirmek ve dengelemek için uzay istasyonuna bağlı korkulukları ve ayak desteklerini kullanırlar.
Bazı durumlarda, astronotların işyerlerine ulaşmalarına yardımcı olmak için uzay istasyonunun kendisi hareket edebilir.
Hava kilidine dön
Görevler tamamlandıktan sonra astronotlar hava kilidine geri döner. Uzay yürüyüşü sırasında kullanılan alet ve ekipmanlar hava kilidinin içinde saklanır.
Hava kilidi tekrar basınçlandırılarak normal atmosferik koşullar yaratılır. Dış hava kilidi kapağı kapatılarak hava kilidi tekrar basınçlandırılır ve astronotlar uzay istasyonuna hareket eder.
Uzayda yürüyen ilk astronot
Uzay yürüyüşünü gerçekleştiren ilk kişi Rusya’dan kozmonot Alexei Leonov’du. Yürüyüş 18 Mart 1965’te yapıldı ve 10 dakika sürdü.
